Badania lekarskie a zmiana stanowiska pracy

Badania lekarskie po zmianie stanowiska pracy  

Przenosząc pracownika na inne stanowisko pracy lub w przypadku gdy na stanowisku zmieniają się warunki pracy, pracodawca powinien pamiętać obowiązkach na nim ciążących w zakresie badań profilaktycznych.

Krok 1: przeniesienie pracownika na inne stanowisko pracy

Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu. Aktualnym orzeczeniem lekarskim jest orzeczenie stwierdzające stan zdrowia pracownika w dacie, w której ma być dopuszczony do pracy. Zachowuje ono aktualność w okresie w nim wymienionym, jednak staje się nieaktualne w przypadku wystąpienia w tym czasie zdarzeń, które mogą wskazywać na zmianę stanu zdrowia pracownika.

Krok 2: czy nastąpiło pogorszenie warunków pracy?

W przypadku zmiany stanowiska pracy lub gdy na stanowisku zmieniają się warunki pracy pracodawca powinien skierować pracownika na wstępne badania lekarskie. Wstępnym badaniom lekarskim podlegają bowiem:

– osoby przyjmowane do pracy,

– pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy (każde inne stanowisko pracy),

– pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe,

– pracownicy zatrudnieni na dotychczasowym stanowisku, gdy pojawią się nowe czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe na tym stanowisku pracy.

Przy czym czynniki szkodliwe są to czynniki, których oddziaływanie na pracującego prowadzi lub może prowadzić do schorzenia. W zależności od poziomu oddziaływania lub innych warunków czynnik szkodliwy może stać się niebezpieczny. Czynniki uciążliwe, to czynniki, których oddziaływanie na pracującego może spowodować złe samopoczucie lub nadmierne zmęczenie, i które nie muszą, ale mogą, prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia człowieka.

  Ważne!  

W okresie epidemii związanej z COVID-19 pracodawca nie został zwolniony z obowiązku wykonywania badań wstępnych, w tym dokonywanych w związku ze zmianą stanowiska, czy warunków zatrudnienia.

Krok 3: obowiązek wykonania badań profilaktycznych

Obowiązek wykonania badania profilaktycznego w przypadku osób już zatrudnionych występuje, jeżeli na nowym stanowisku istnieją inne zagrożenia lub zmieni się poziom ekspozycji na zagrożenia lub sposób wykonywania pracy na taki, że nastąpi zwiększenie zagrożeń zawodowych (np. obsługa samochodu, nowego urządzenia, dłuższa praca, narażenie na stres). Obowiązek ten jest niezależny od czasu trwania przeniesienia.

Powyższe dotyczy również sytuacji, gdy nowe zagrożenia pojawią się na dotychczas zajmowanym stanowisku pracy. Obowiązek ten jest niezależny od czasu, w jakim nowe zagrożenie będzie występowało. Pracodawca, dokonując oceny, czy warunki pracy pracownika odpowiadają warunkom na poprzednim stanowisku, nie powinien opierać się jedynie na nazwie stanowiska pracy pracownika. Podstawowe znaczenie ma określenie czynników groźnych dla zdrowia i życia pracownika. Ponadto ważny jest charakter wykonywanej pracy. Źródłem informacji o występujących na określonych stanowiskach pracy czynnikach groźnych dla zdrowia i życia pracowników jest również ocena ryzyka zawodowego.

Krok 4: skierowanie na badanie profilaktyczne

Podstawę przeprowadzenia badania profilaktycznego pracownika stanowi skierowanie wydane przez pracodawcę. Skierowanie wydane przez pracodawcę jest również dokumentem, który obok oceny ryzyka zawodowego stanowi podstawę do dokonania porównania warunków pracy na poprzednio lub równolegle zajmowanym stanowisku z warunkami pracy na stanowisku proponowanym kandydatowi do pracy lub pracownikowi.

Pracodawca jest zobowiązany do wystawienia pracownikowi skierowania na badania w dwóch egzemplarzach, z czego:

– pierwszy egzemplarzy – pracownik przekazuje lekarzowi medycyny pracy, który pozostawia je w prowadzonej dokumentacji medycznej,

– drugi egzemplarz – otrzymuje i pozostawia dla siebie osoba kierowana. Ten egzemplarz skierowania wraz z orzeczeniem lekarskim będą mogły być przekazane kolejnemu pracodawcy i tym samym będą stanowiły podstawę do porównania warunków pracy.

W przypadku pracowników przenoszonych na inne stanowiska pracy lub zaistnienia zmian na dotychczasowym stanowisku skierowanie powinno zawierać:

– określenie stanowiska pracy, na którym osoba ta ma być zatrudniona,

– opis warunków pracy, uwzględniający informacje o występowaniu na stanowisku lub stanowiskach pracy czynników niebezpiecznych, szkodliwych dla zdrowia lub czynników uciążliwych i innych wynikających ze sposobu wykonywania pracy, z podaniem wielkości narażenia oraz aktualnych wyników badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, wykonanych na tych stanowiskach.

 Ważne!  

W przypadku kierowania pracownika na badanie wstępne w okresie epidemii związanej z COVID-19, pracodawca jest zobowiązany również wystawić skierowanie, o którym mowa powyżej, tj. wynikające § 4 ust. 1a r.b.l.p.

Krok 5: wykonanie badań profilaktycznych

Badanie profilaktyczne kończy orzeczenie lekarskie, w którym lekarz medycyny pracy może stwierdzić:

– brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku,

– przeciwwskazania do pracy na określonym stanowisku.

  Ważne!  

W okresie epidemii związanej z COVID-19 przewidziano dopuszczalność honorowania orzeczeń lekarskich wydanych przez innego lekarza niż lekarz ze specjalizacją medycyny pracy, w przypadku braku dostępności do lekarza uprawnionego do przeprowadzenia badania wstępnego lub kontrolnego. Orzeczenie lekarskie wydane przez innego lekarza traci moc po upływie 30 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii, albo od dnia odwołania stanu epidemii. Lekarz ten może przeprowadzić badanie i wydać orzeczenie lekarskie w trybie określonym w art. 2 ust. 4 ustawy z 5.12.1996 r. o wykonywaniu zawodu lekarza i lekarza dentysty (Dz.U. z 2020 r. poz. 514). Do orzeczenia lekarskiego stosuje się odpowiednio art. 2 pkt 6 ustawy z 28.04.2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia (Dz.U. z 2020 r. poz. 702). Orzeczenie lekarskie, wydane przez innego lekarza, pracodawca powinien przechowywać w aktach osobowych pracownika.

Krok 6: czy orzeczenie lekarskie zawiera przeciwskazania?

W przypadku gdy orzeczenie lekarskie stwierdza przeciwwskazania do wykonywania określonej pracy, pracodawca ma bezwzględny zakaz dopuszczania pracownika do pracy.

UWAGA!

Brak obowiązku wykonywania badań profilaktycznych.

W nawiązaniu do przepisu art. 229 § 1¹ k.p. wstępnym badaniom lekarskim nie podlegają osoby, co do których pracodawca stwierdzi, że na nowym stanowisku pracy warunki pracy odpowiadają warunkom występującym na dotychczasowym stanowisku oraz gdy na nowym stanowisku pracy nie występują prace szczególnie niebezpieczne.