Czym są i czemu służą instrukcje bhp?

Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy to złożony proces składający się z wielu elementów, w którym bardzo duże znaczenie mają Instrukcje BHP. Kto odpowiada za wydanie instrukcji w sprawie BHP w zakładzie pracy? Co powinna ona zawierać? Jaką rolę w tym zakresie pełni służba BHP?

Odpowiedzialność pracodawcy

W przypadku możliwości wystąpienia zagrożenia dla zdrowia lub życia pracodawca jest obowiązany:

• niezwłocznie poinformować pracowników o tych zagrożeniach oraz podjąć działania w celu zapewnienia im odpowiedniej ochrony;
• niezwłocznie dostarczyć pracownikom instrukcje umożliwiające, w przypadku wystąpienia bezpośredniego zagrożenia, przerwanie pracy i oddalenie się z miejsca zagrożenia w miejsce bezpieczne.

Obowiązkiem pracodawcy jest zaznajamiać pracowników z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczącymi wykonywanych przez nich prac. To właśnie pracodawca jest zobowiązany do wydawania szczegółowych instrukcji i wskazówek dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach pracy. Natomiast pracownik potwierdza na piśmie zapoznanie się z przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Czego dotyczy instrukcja bhp?

Pracodawca jest obowiązany udostępnić pracownikom, do stałego korzystania, aktualne instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące:

• stosowanych w zakładzie procesów technologicznych oraz wykonywania prac związanych z zagrożeniami wypadkowymi lub zagrożeniami zdrowia pracowników,
• obsługi maszyn i innych urządzeń technicznych,
• postępowania z materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi,
• udzielania pierwszej pomocy.

Instrukcje powinny w sposób zrozumiały dla pracowników wskazywać czynności, które należy wykonać:

• przed rozpoczęciem danej pracy,
• zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania pracy,
• czynności do wykonania po jej zakończeniu
• zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych stwarzających zagrożenia dla życia lub zdrowia pracowników.

Instrukcje dotyczące prac związanych ze stosowaniem niebezpiecznych substancji i preparatów chemicznych powinny uwzględniać informacje zawarte w kartach charakterystyki tych substancji i preparatów. Instrukcje powinny wyszczególniać praktyczne zagrożenia w miejscu pracy i w sposób klarowny uzmysławiać pracownikowi, także doświadczonemu, stopień ryzyka i zagrożeń.

Funkcja służby bhp

Do zakresu działania służby bhp w omawianym temacie należy:

• udział w opracowywaniu zakładowych układów zbiorowych pracy, wewnętrznych zarządzeń, regulaminów i instrukcji ogólnych dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy oraz w ustalaniu zadań osób kierujących pracownikami w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,
• opiniowanie szczegółowych instrukcji dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy na poszczególnych stanowiskach pracy.

Jeżeli nie posiadasz w swojej firmie służby BHP, możesz zlecić tą funkcję uprawnionym podmiotom zewnętrznym świadczącym usługi z zakresu BHP.

Szczegółowość instrukcji dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy

Dopełnienie obowiązków pracodawcy

Przepisy bhp nie precyzują, w jaki sposób i w jakiej postaci pracodawca powinien udostępniać pracownikom instrukcje BHP. Można to rozwiązać na kilka sposobów natomiast ważne jest, aby każdy pracownik miał do nich stały dostęp.

• Forma tradycyjna – wywieszenie na danym stanowisku pracy (np. przy urządzeniu czy maszynie, której instrukcja dotyczy)
• Forma cyfrowa – Udostępnione w postaci elektronicznej (np. rozesłane e-mailem lub zamieszczone w intranecie).

Pamiętajmy!!

Samo umieszczenie instrukcji przy stanowisku pracy nie jest równoznaczne z zapoznaniem się z nimi przez pracowników. Warto więc, pomimo braku formalnej dyspozycji przepisów bhp, uzyskiwać od pracowników oświadczenia potwierdzające zapoznanie się z każdą z udostępnionych im instrukcji.  Bezpiecznie jest posiadać zapisy potwierdzające przeszkolenie pracownika z zakresu obsługi wszystkich maszyn i urządzeń występujących na danym stanowisku pracy, stosowanych na nim procesów technologicznych, jak również postępowania z poszczególnymi materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi.

Podsumowanie

Reasumując, instrukcje opracowywane są przez osoby odpowiedzialne za BHP w zakładzie. Zadaniem instrukcji jest informowanie nt. zasad bezpiecznej pracy przy użyciu danych maszyn, na konkretnych stanowiskach itd. Instrukcje powinny być skonstruowane w sposób zrozumiały i być stale dostępne dla pracowników. Natomiast zadaniem służby BHP jest opiniowanie szczegółowych instrukcji dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy na poszczególnych stanowiskach pracy.